Autor nieznany
Ok. 17 000 -15 000 rok p.n.e., dolny paleolit, okres kultury solutrejsko - magdaleńskiej, Dordogne - południowo-zachodnia Francja
Wizerunek byków ok. 2 m wysokości, 5 m długości, fryz czarnych koni 9 m długości
Skała wapienna z kalcytowymi naciekami, farby ziemne z pigmentów mineralnych
Jaskinia Lascaux, Francja
Źródło fotografii Byków: Wikimedia Commons
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Lascaux_painting.jpg
Źródło fotografii Sali Byków, panorama: WorldImages
http://worldart.sjsu.edu/VieO9499?sid=111276&x=7927431
Nachylone w naszą stronę, miękko pofałdowane białokremowe sklepienie „Sali Byków” uwypukla uchwycone w ruchu sylwetki zwierząt.
W otoczeniu galopujących w prawo koni i nadbiegających z drugiej strony jeleni, zmierzają ku sobie dwa gigantyczne byki.
Przy wejściu od lewej, zwierzę o bardzo długich, wyprostowanych rogach, ukazanych od przodu.
Jego sylwetka zwrócona w prawo, obrysowana roztartym czarnym konturem.
Głowa kanciasta, wygięty grzbiet i mały ogonek.
Pomiędzy mocnymi, krótkimi nogami sięgający ziemi brzuch.
Pierś przesłania 9 metrowy, czarny fryz galopujących jeden za drugim, ośmiu pomniejszonych koni.
Brunatne sylwetki, rozwiane w pędzie ogony, wysoko uniesione przednie nogi.
Ostatnie konie zarysowane nieznacznie wyżej, u większości przedstawiona jedynie przednia część ciała. Kształty dwóch biegnących z przodu zatarte.
Nad fryzem wyłaniają się roztarte, uniesione w galopie nogi większego czerwono-czarnego konia o krótkiej, puszystej grzywie.
Szyja i łeb obrysowane czarnym konturem, czerwony tułów od dołu czarnymi rozmytymi kropkami.
Zza konia, w prawo wybiega monumentalny białokremowy byk.
Czarny fryz galopujących koni przesłania jego dolną, tylną część ciała.
Na powierzchni ciała byka nakrapiane plamki.
Kłąb i ukazane przodem długie, czarne rogi obrysowane brązowoczerwonym konturem.
Pomiędzy rogami jeżą się krótkie igły szczeciniastej sierści, pod lewym wydłużone, trapezowate ucho.
Wokół czarnego oka czarne plamki i kropki.
Duże chrapy pyska wypełnione roztartym brązem.
Przed łbem byka linia grzbietu i głowa brązowo czarnego konia, o sterczących małych uszach i krótkiej puszystej grzywie.
Poniżej od prawej zbliża się pięć pomniejszonych jeleni.
Trzy z nich z przodu, środkowy stoi najbardziej wysunięty.
Rozgałęzione poroża oraz sierść w kolorze ciepłych brązów z domieszką czerwieni.
Jeleń kroczący nieco niżej - ciemnożółty, obrysowany czarnym konturem roztartym na szyi.
Kopyta wyraźnie zaznaczone.
Dwa kolejne jelenie szkicowo zarysowane przy pysku i przednich nogach biegnącego w lewo, białokremowego byka.
Jego rogi są krótsze i mocniej wygięte.
Sylwetki obu byków obrysowane są wyrazistym, czarnym konturem, pogrubionym i roztartym w dolnej partii ciała.
U byka z prawej, czarny kontur brzucha, przyrodzenia i tylnych nóg, przenika przez intensywną, czerwonobrązową plamę pomniejszonej krowy, biegnącej w prawo.
Łuszcząca się warstwa powierzchniowa ściany sprawiła, że część malowideł odpadła.
W korytarzach jaskini Lascaux liczących w sumie około 240 metrów jest blisko 150 malowideł i aż 15000 rytów skalnych. Pośród nich dominują wizerunki zwierząt: 364 konie, 90 jeleni, ponadto zaś byki, koty, ptak, niedźwiedź i nosorożec tworzą niezwykłą prehistoryczną galerię. Zwierzęta charakteryzuje nadnaturalnie duży korpus, dość mały łeb i krótkie, drobne nogi zakończone parą realistycznie przedstawionych kopyt. Miękka, płynna linia określająca ich kształt, w partii nóg i kopyt nosi ślady rozcierania plam ciemnego, brunatnego brązu, nadając zwierzęciu rys plastycznej trójwymiarowości i ruchu. Artyści sztuki prehistorycznej osiągali niezwykłe efekty malarskie, wykorzystując nie tylko kolor, ale także malując sylwetki zwierząt z profilu, a poroża lub całe głowy od przodu, czyli w tzw. perspektywie skręconej.
Audiodeskrypcja: Aleksandra Niedzielska-Sarnes, Barbara Szymańska
Fundacja Audiodeskrypcja
www.isztuka.edu.pl
Źródła i polecane strony:
L. – R. Nougier, Sztuka pradziejowa [w:] Sztuka świata, t. 1, Warszawa 1989.
A. Laming, Skarby w grocie Lascaux, PWN, Kraków 1968.
Z. Florczak, Sztuka łamie milczenie. Z prahistorii plastyki, Wydawnictwo Literackie,
Kraków 1974.
K. Estreicher, Historia sztuki w zarysie, PWN, Kraków 1968.
M. Ałpatow, Historia sztuki, t. 1, Arkady, Warszawa 1968.
E. H. Gombrich, O sztuce, Rebis, 2009.
http://www.lascaux.culture.fr/#/fr/00.xml
http://www.visual-arts-cork.com/prehistoric/lascaux-cave-paintings.htm
http://www.donsmaps.com/lascaux.html
http://www.metmuseum.org/toah/hd/lasc/hd_lasc.htm
http://www.culture.fr/Multimedias/Grands-sites-archeologiques/Collection/(view)/list
http://www.researchgate.net/profile/E_Chalmin/publication/231109164_Anal...?
http://gloriaolivae.pl/?p=2318
http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/871930.stm
http://www.rmf24.pl/fakty/news-planetarium-z-lascaux,nId,206470
