Autor nieznany
Ok. 2500 - 1500 rok p.n.e., neolit, okres brązu, kultura megalityczna, Europejska Wyspa Brzegowa, (obecnie południowa Anglia, Wielka Brytania)
Kamienna budowla megalityczna
Szary piaskowiec, błękitnoszary doleryt
Bloki kamienne - średnica ok. 33 m, wysokość ok. 8 m
Wał ziemny - średnica ok. 100 m, wysokość ok. 2 m
Salisbury, południowa Anglia, Wielka Brytania
Źródła fotografii:
WorldImages (http://worldimages.sjsu.edu)
http://worldart.sjsu.edu/Obj83426?sid=26344&x=792890
Wikimedia Commons
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Stonehenge_render.jpg
Na delikatnie pochyłej rozległej równinie, dwa kręgi grubo ociosanych głazów. nakryte są masywnymi płytami.
Otaczają monumentalny kamienny ołtarz na planie podkowy.
Dookoła kręgów, w odległości około 60 m, wał ziemny i rów.
Wzdłuż wału po wewnętrznej stronie 56 jam zwanych otworami Aubrey’a.
W przerwie wału, dwa kamienie zwane Slaughter Stones, tworzą rodzaj bramy.
Za bramą, otoczony rowem, około 35 tonowy stożkowo ociosany głaz - Heel Stone.
Od niego na linii wschód - zachód, ku kamiennym kręgom biegnie około 3 kilometrowa, szeroka na 11 metrów aleja.
Zewnętrzny krąg tworzy ustawionych parami 30 głazów z piaskowca tzw. sarsenów.
Jeden ma wagę około 25 ton.
Każdą parę łączą nałożone od góry metodą czopowania, podłużne grube płyty.
Wszystkie są na tym samym poziomie i zakreślają krąg o średnicy około 30 metrów.
Wewnętrzny mniejszy krąg z 3 tonowych, stożkowo ociosanych 60 sinych kamieni - bluestones.
Kolejnych 19 na planie podkowy, pośrodku kręgu.
Wokół nich góruje 5 tak zwanych trylitów- dwa głazy pionowe nakryte trzecim, o wadze 50 ton każdy.
Najwyższy około 8 metrowy w części centralnej budowli.
Pozostałe parami na przeciwko siebie, najmniejsze 6 metrowe na wierzchołkach.
Najwyższy trylit wyznacza kierunek, z którego wschodzi słońce w najdłuższym dniu roku w porze przesilenia letniego. W XVII wieku przez Jonesa - architekta i mierniczego na dworze króla Jakuba I został nazwany ołtarzem (Altar Stone). Dziś leży przywalony bocznym trylitem, wbity głęboko w ziemię. Przetrwały nieliczne bluestones oraz jeden Slaughter Stone, który jest przewrócony. Powierzchnia kamieni ma szarą, nakrapianą barwę. W górnej części szarość jest przetykana zielenią mchu. Niezwykłą aurę budowli nadaje naturalne światło wschodów i zachodów słońca. Powoduje ono wędrówkę cieni poszczególnych bloków i zmienia odcień ich barwy. Stonehenge przypisuje się dwie, główne funkcje: religijną i astronomiczną. Przyjmuje się też, że budowla stanowiła świątynię Druidów, miejsce pochówku i czczenia przodków, a także swoisty komputer do obliczania ruchów ciał niebieskich, lub rodzaj lecznicy z uzdrawiającymi mocami głazów. Wzdłuż ziemnego wału, na dnie otworów Aubreya odnaleziono spalone ludzkie szczątki.
W 1986 roku obiekt wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Audiodeskrypcja: Aleksandra Niedzielska-Sarnes, Barbara Szymańska
Fundacja Audiodeskrypcja
www.isztuka.edu.pl
Źródła i polecane strony:
K. Estreicher, Historia sztuki w zarysie, PWN, Kraków 1968.
M. Ałpatow, Historia sztuki, t. 1, Arkady, Warszawa 1968.
English Heritage
http://www.english-heritage.org.uk/visit/places/stonehenge
Stonehenge
http://www.stonehenge.co.uk/Comp.php
Unesco
http://whc.unesco.org/en/list/373/video
Stonehenge
http://megalit.republika.pl/historiasto.htm
