Drezdeński Zwinger należy do najsłynniejszych późnobarokowych budowli w Europie. Obiekt ten powstał z inicjatywy króla Polski i elektora Saksonii Augusta II (August Mocny). Autorem architektonicznego projektu był Matthäus Daniel Pöppelmann, zaś bogata oprawa rzeźbiarska jest związana z Balthasarem Permoserem. Zasadnicza część budynków tworzących ten zespół powstawała w kilku etapach w latach 1709-1728. Pomimo trwających prac budowlanych zespół Zwingeru po raz pierwszy został wykorzystany latem 1719 r. z okazji zaślubin księcia Fryderyka Augusta (przyszły król Polski August III) i Marii Józefy Habsburg. Budowlę na samym początku wznoszono jako oranżerię i ogród, a także jako na stałe wyznaczony i dekorowany plac służący plenerowym uroczystościom dworskim. Funkcjom tym sprzyjała bliskość elektorskiego zamku. Pierwotnie zakładano połączenie Zwingeru z założeniem rezydencjonalnym, z tego powodu jego zachodnie skrzydło w XVIII w. nie zostało na trwałe zamknięte. Ostatecznie projekty te nie doczekały się realizacji, a w poł. XIX w. od strony zamku Zwinger został zamknięty długim, klasycystycznym skrzydłem galerii sztuki. Budynek ten wzniesiono według projektu Gotfryda Sempera, stąd nosi nazwę Sempergalerie. Muzeum to zostało otwarte w 1855 r. W ciągu XIX i XX w. Zwinger ulegał dewastacjom i zniszczeniom. Najpoważniejsze były skutki nalotów na Drezno 13 i 14 lutego 1945 r., w wyniku czego miasto jak i Zwinger uległy znacznym zniszczeniom. Do odbudowy przystąpiono już w 1945 r., a prace rekonstrukcyjne trwały w latach 50. i 60.

Zwinger został zlokalizowany w pobliżu zamku elektorskiego w pasie dawnych fortyfikacji Drezna pomiędzy liniami murów. Nazwa Zwinger jest związana z jego umiejscowieniem od niemieckiego słowa „zwischen” – pomiędzy. Zwinger tworzy zespół budowli otaczających obszerny dziedziniec (Zwingerhof). Główna cześć placu ma formę prostokąta mierzącego w przybliżeniu 150 na 100 m. Jego dłuższa część rozciąga się w przybliżeniu wzdłuż osi północ-południe. Na osi prostopadłej, wschód-zachód do boków prostokąta dodano dwa  półkoliste, głębokie aneksy. W efekcie tego łącząca prostokąt i dwa boczne półkola linia mierzy ok. 200 m długości i stanowi główną oś kompozycyjną założenia. Tak uformowany dziedziniec otoczony został połączonymi ze sobą budowlami o podobnych formach architektonicznych z dużymi, przeszklonymi arkadowymi oknami i bogatej dekoracji rzeźbiarskiej. W ich skład wchodzą dwukondygnacyjne pawilony i łączące je parterowe, długie galerie. Cztery większe, dwukondygnacyjne pawilony na planie prostokątnym, zlokalizowano w narożnikach głównej części dziedzińca. Od strony północnej są to pawilony Francuski i Matematyczno-Fizyczny, po stronie południowej pawilony Niemiecki i Porcelanowy. Ich wyeksponowane, dłuższe boki stanowią oprawę dla półkolistych aneksów placu. Stojąc na środku dziedzińca (Zwingerhof)  i spoglądając na północ lub południe, możemy podziwiać symetryczny układ oprawy placu. Liczące ok. 150 m długości boki północny i południowy dzielą się na trzy, niemal równe odcinki. Skrajne wypełniają wspomniane, podłużne pawilony, a przestrzeń między nimi cofa się w formie półkolistego placu. Na zamknięciu tych półkolistych placów, w ich głębi umieszczono kolejne, mniejsze pawilony. Są one dwukondygnacyjne, trójosiowe i mają wybrzuszone fasady. Na północy jest to Pawilon Wałowy (Wallpavilon), po przeciwnej stronie  założenia wznosi się podobny Pawilon Miejski (Stadtpavilon). Krótsza oś poprzeczna łączyła dawną linię fortyfikacji i zamek. Akcentuje ją dekoracyjna wieża bramna (Kronentor) umieszczona w środku zachodniego skrzydła. Po przeciwnej stronie pierwotnie dziedziniec otwierał się na zamek elektorski. Obecnie zamyka go okazałe, przewyższające pozostałe budowle dziewiętnastowieczne skrzydło Sempergalerie.    

Najsłynniejszą budowlą całego zespołu jest niezwykle dekoracyjny Pawilon Wałowy (Wallapvilon). Jego projekt powstał w 1715 r., a w rok później rozpoczęto jego budowę. Wiadomo, że w 1717 r. król August II żądał przyśpieszenia prac w związku ze zbliżającym się terminem zaślubin syna. Formy architektoniczne tego budynku powtarzają ogólny schemat zastosowany w pozostałych pawilonach i ramionach galerii. Przeważają w nich duże, półkoliście zamknięte arkady i okna, ujęte w rzeźbiarskie ramy dekoracyjne. Pawilon Wałowy jest budowlą trójosiową, dwukondygnacyjną przykrytą łamanym dachem mansardowym (dach mansardowy-dach o dwóch kondygnacjach połaci rozdzielonych załamaniem, dolna połać jest bardziej stroma, górna tworzy zadaszenie o łagodnym spadku, kształt dachu mansardowego pozwalał na wygodniejsze wykorzystanie strychów, czasami jako przestrzeni mieszkalnej). Do pawilonu prowadzą dwa stopnie schodów na rzucie półkolistym. W dolnej kondygnacji, na półkolistej ścianie pawilony otwierają się trzy głębokie arkady. Na piętrze odpowiadają im podobnie umieszczone trzy, duże półkoliste okna.  Powyżej są one zamknięte falistą linią zwieńczenia, tworzącego dekoracyjny grzebień. Na środkowej osi pawilonu zwieńczenie jest wyższe i bardziej dekoracyjne, górując ponad środkowym oknem. W głównym polu zwieńczenia umieszczono kartusz z herbem Augusta II jako króla Polski i elektora Saksonii. Wąskie pasy ścian pawilonu znajdujące się pomiędzy arkadami i oknami całkowicie wypełnia dekoracja rzeźbiarska. W jej skład wchodzą przedstawienia figuralne postaci mitologicznych i alegorycznych. Uzupełnia je rozbudowana oprawa ornamentalna. Dekoracje pawilonu ilustrują dwa wątki treściowe, czerpiące pomysły z mitologii. W dolnej kondygnacji przeważają elementy ukazujące siły natury. Drugi wątek ma wymiar polityczny i wysławia króla Augusta II przyrównując go do Herkulesa. Bogactwo oprawy rzeźbiarskiej nadaje budowli lekkości. Obdarzony dużymi arkadami i oknami pawilon wydaje się niemal pozbawiony ścian. Tym bardziej, że konstrukcyjny szkielet budowli został całkowicie zamaskowany obfitymi dekoracjami rzeźbiarskimi. Ta przewaga okien nad ścianami dotyczy również innych partii Zwingeru. Nie wynikało to jedynie z potrzeby dekoracyjności, ale również z chęci odpowiedniego doświetlenia wnętrz pawilonów i korytarzy galerii, które miały służyć jako miejsce eksponowania cennych przedmiotów.

Zwinger do dzisiaj pełni funkcje galerii i muzeum gromadząc niezwykle cenne zbiory sztuki i rzemiosła artystycznego. Od samego początku istnienia jedną z najważniejszych kolekcji były przedmioty porcelanowe pochodzące z Chin, Japonii i Korei, a także wyroby porcelanowe z Miśni.

Piotr Gryglewski