Był jednym z najwybitniejszych portrecistów nie tylko z kręgu malarstwa holenderskiego, lecz także europejskiego. Zatrudniano go zarówno do portretów indywidualnych, jak i zbiorowych. Chętnie malował także sceny rodzajowe. Twórczość tego artysty, a przede wszystkim nowatorska technika znacznie wpłynęła na rozwój malarstwa rodzajowego w jego rodzinnym Haarlemie. Na jakiś czas zapomniany, ponowne uznanie zyskał w drugiej połowie XIX wieku. Docenili go impresjoniści, na których niewątpliwie wywarła wrażenie jego technika malarska.

Hiszpania w XVII wieku była silnym katolickim królestwem, chociaż i tam pojawiały się głębokie kryzysy zwłaszcza w kwestiach religijnych. Po soborze trydenckim w latach 1545 – 1563 i jego ustaleniach dotyczących religii, Hiszpania zwróciła się w stronę baroku, stylu, który najlepiej odpowiadał zwycięskiemu duchowi kontrreformacji.