Świątynie romańskie, oprócz właściwej im funkcji sakralnej, często spełniały także funkcje obronne. Ich konstrukcja, materiały użyte do budowy, jak też sposób opracowania elewacji zewnętrznych, nadawały im walory budynków warownych. Sporządzając charakterystykę typowej świątyni romańskiej można łatwo wpaść w pułapkę generalizacji: potężne bryły katedr w Spirze i Wormacji czy bogata dekoracja architektoniczna ich elewacji dają bowiem nieco odmienny obraz architektury romańskiej niż np. krakowski kościół św. Andrzeja.

            W starożytnym Rzymie malowidła były popularnym sposobem zdobienia ścian prywatnych domów. Większość z nich nie zachowała się do naszych czasów. Wiedzę na temat rzymskiego malarstwa czerpiemy z przekazów pisanych oraz z zabytków w Herculanum i Pompei – pogrzebanych wybuchem Wezuwiusza w 79 roku naszej ery. Omawiane malarstwo ścienne nie wyczerpuje ani sposobu dekorowania ścian, ani techniki rzymskiego malarstwa.