Heinrich Wölfflin, Podstawowe pojęcia historii sztuki
Sztukę polską w XIX wieku kształtowała w dużej mierze sytuacja polityczna kraju podzielonego między trzech zaborców: Rosję, Prusy i Austrię. Wielu artystów z Janem Matejką na czele czuło wówczas, że ich misją jest upamiętnianie narodowego dziedzictwa – stąd popularność tematów czerpanych bezpośrednio z rodzimej historii. Pod koniec stulecia do głosu zaczęły dochodzić jednak bardziej zróżnicowane tendencje artystyczne, które określić można wspólnym mianem modernizmu.
U schyłku XIX wieku sztuka odeszła od dawnych wzorców idąc w stronę nowoczesności. We Francji impresjoniści rozszczepiali światło na barwy podstawowe i starali się uchwycić wrażenie chwili malując pejzaże o różnych porach dnia. Równolegle inni na pierwszy plan wysunęli nie tyle oddziaływanie światła, czyli zagadnienia czysto malarskie, co sam temat, czyli treść obrazów. Brali ją na warsztat artyści, którzy odwoływali się do dawnych mistrzów, jak choćby londyńscy prerafaelici. Był to czas, gdy opadł zachwyt nad rozwojem techniki, a narodziła się potrzeba duchowości.
W Polsce, podzielonej na początku XX wieku pomiędzy mocarstwami Rosji, Niemiec i Austrii głównymi ośrodkami kulturalnymi były Kraków i Lwów. Autonomia galicyjska, czyli prawa i przywileje mieszkańców Galicji uzyskane w ramach ugody austriacko-polskiej w latach 60-tych XIX wieku, dały miastom swobodę gospodarczą i twórczą. Lwów jako stolica Galicji stał się ośrodkiem kultury polskiej, uniwersytet uległ repolonizacji, a w przededniu wybuchu pierwszej wojny światowej to tam działało centrum polskiej działalności niepodległościowej.
