II POŁOWA XIX WIEKU

Ociemniały Wit Stwosz z wnuczką

Historia była jednym z najważniejszych tematów w malarstwie europejskim w XIX wieku. Dotyczyło to nie tylko dziejów antycznych, mitycznych, czy biblijnych, które cieszyły się znaczną popularnością już w poprzednich stuleciach, lecz również przeszłości znacznie bliższej, począwszy od średniowiecza a na całkiem niedawnych wydarzeniach skończywszy. Miało to ścisły związek z formowaniem się w tym czasie nowoczesnej tożsamości narodowej, dla której fundamentem była świadomość wspólnych korzeni i kult rodzimości.

Chrystus nauczający w Kafarnaum

W II połowie XIX wieku coraz więcej młodych polskich Żydów chcących tworzyć sztukę zabiegało o zdobycie wykształcenia artystycznego. Odłam ortodoksyjnych Żydów nadal postrzegał odzwierciedlanie wizerunków jako bałwochwalstwo, ale oświeceniowy nurt, który narodził się pod koniec XVIII wieku, nazywany Haskali, stawiał na edukację i wewnętrzny rozwój. Pochodzący z Niemiec Moses Mendelssohn był jego twórcą i wykreował model maskila, Żyda samodzielnie poszukującego i interpretującego Boga. Obierał on własną drogę, wolną od nacisków i nakazów.

Czarniecki pod Koldyngą

Wokół obrazu Bitwa pod Koldyngą, uznawanego za jedno z najwybitniejszych dzieł Józefa Brandta (1841–1915) narosło nieco kontrowersji. Najważniejsze dotyczą samego tytułu obrazu i przedstawionej sceny. Inspiracją dla Brandta była wyprawa wojsk polskich pod wodzą hetmana Stefana Czarnieckiego do Danii. Tam, w 1658 roku, w czasie II wojny północnej, wojska polskie, wraz z wojskami koalicji anty-szwedzkiej (do której przystąpiły Austria, Brandenburgia i Holandia) wzięły udział w odbiciu z rąk szwedzkich wyspy Als (wyspa na Morzu Bałtyckim, między Półwyspem Jutlandzkim a wyspą Fiona).

Strony

Grantodawcy

Żubr - logotyp Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego
Logotyp Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Logotyp programu Kultura Dostępna oraz Narodowego Centrum Kultury
Wschodzący Białystok - logotyp miasta Białystok