Heinrich Wölfflin, Podstawowe pojęcia historii sztuki
Wojciech Weiss (1875–1950) należy do tych polskich twórców, których biografia artystyczna, ze względu na różnego rodzaju wolty stylistyczne, ideowe i tematyczne, jest jedną z najciekawszych. Studiujący w latach 90. w Krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych początkowo był pod wpływem Jana Matejki, tworząc kompozycje historyczne. Szybko jednak, w momencie, kiedy znalazł się pod opieką Leona Wyczółkowskiego, jego podejście do malarstwa przeszło zasadniczą ewolucję.
Kiedy jedno pokolenie obstaje przy tezie, że świat można pojąć wyłącznie rozumowo, kolejne pokolenie stara się obalić takie przekonanie. Dotychczasowy racjonalizm i empiryzm zastępuje irracjonalizmem i subiektywizmem. Podobnie stało się w wieku XIX. Dlatego panowanie w sztuce realizmu, a następnie impresjonizmu, dążących do obiektywnego oddawania zewnętrznej rzeczywistości, przerwał symbolizm. Symboliści skupili się na rzeczywistości wewnętrznej, duchowej i na zjawiskach wywiedzionych z fantazji. Jednak nadal przedstawiali je w manierze realistycznej.
Obraz symboliczny Polski, zwany też czasami Alegorią Polski, otwiera serię dziewięciu rysunków wykonanych przez Artura Grottgera (1837–1867) czarną kredką na kartonie, w znaczącym w historii Polski roku 1863. Wówczas to na ziemiach polskich zaboru rosyjskiego (w Królestwie Polskim, na Litwie i na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów), od stycznia do jesieni, toczyło się powstanie przeciwko Imperium Rosyjskiemu, zwane powstaniem styczniowym.
